'Met de juiste puzzelstukjes en een flinke dosis lef kan het wel'

De koeien van Siebe van de Crommert en Wilco Verbruggen staan het grootste deel van het jaar in de wei, die bestaat uit kruidenrijk grasland. 'Daarnaast doen we aan agrarisch natuurbeheer', vertelt Verbruggen. 'In totaal hebben wij zo'n 175 hectare land. De grond is deels van ons en deels van bijvoorbeeld het waterschap en een nabijgelegen landgoed.'

Boeren moeten handvatten krijgen om oplossingen te vinden voor de uitdagingen van morgen

Siebe van de Crommert, biologisch melkveehouder in Erp (NB)

Waarom zijn jullie 'Pioniers met lef'?

Verbruggen: 'Uiteraard kun je onze overstap naar biologisch zien als pionieren. Maar dat was wel het makkelijkste dat we hebben gedaan. We zijn overgestapt in een tijd dat door strikte wet- en regelgeving steeds meer deuren voor de gangbare veehouderij zich sloten. Door te kiezen voor biologisch gingen veel van die deuren weer open. Uitdagender was dat we vanuit twee afzonderlijke veeteeltbedrijven zijn gefuseerd tot één bedrijf.'

Van de Crommert: 'We hebben daarvoor gebruikgemaakt van circulaire bedrijfsverplaatsing, inclusief grondruil met de gemeente, het waterschap, de provincie, Staatsbosbeheer en collega-ondernemers. Zo hebben we een ruimtelijke puzzel kunnen leggen. Daarbij hebben we een bijdrage kunnen leveren aan het realiseren van een ecologische verbindingszone en beekherstel. Ook zijn we nu voorbereid op een toekomstige grondwaterpeilverhoging.'

Hoe zijn jullie ooit begonnen?

Verbruggen: 'Op mijn 45ste vroeg ik mij af of ik zo wilde blijven doorhobbelen of dat ik meer uitdaging wilde. Ik was op dat moment al zo'n dertig jaar boer en er was niet of nauwelijks tijd en ruimte om nieuwe dingen te ontwikkelen. Tegen deze achtergrond zijn we met de bank gaan praten en hebben we onze plannen gepresenteerd.'

Welke drempels hebben jullie overwonnen?

Verbruggen: 'Het overtuigen van de bank was een flinke drempel. Bovendien vond onze transitie plaats in de coronaperiode, waardoor de bouwprijzen stevig stegen. Ook waren we nog bezig met ruil en aankoop van gronden. Dit was een onzekere situatie. Een meevaller was dat de melkprijzen hoog waren en dat we via het Groenfonds een financiering en Europese POP3-gelden wisten aan te trekken. Inmiddels staat er een nieuwe potstal voor de melkkoeien en een jongveestal.'

Wat heeft voor jullie het verschil gemaakt?

Verbruggen: 'Dat was onze keuze om volledig biologisch te worden. Je onderscheidt jezelf zo en kansen komen bijna vanzelf op je pad. Je hebt ook de gunfactor bij partijen als het waterschap, Staatsbosbeheer en de provincie. Onze keuze om de breedte te zoeken met een boerderijwinkel en kaasmakerij is ook bepalend geweest. De studiegroep 'biologisch' was hierbij altijd een belangrijke steun in de rug.'

Wat brengt het initiatief dat jullie hebben genomen over de volle breedte?

Verbruggen: 'Allereerst is het fijn dat we als biologische boeren een belangrijke maatschappelijke bijdrage leveren. Het levert ons veel positiviteit op. Waren veel mensen aanvankelijk sceptisch, inmiddels ontvangen we steeds meer geïnteresseerden.'

Van de Crommert: 'Ik dacht altijd dat dit niets voor mij zou zijn, maar eigenlijk vind ik het heel leuk om rondleidingen te geven. Doordat we het bedrijf nu samen runnen, is er ook meer rust, werkplezier en ruimte voor creativiteit. Daarnaast heeft ons bedrijf een oplossing voor veel maatschappelijke opgaven die nu spelen. We zien nu vooral kansen in plaats van beperkingen.'

Welke ervaringen die jullie met pionieren hebben opgedaan, zouden jullie aan andere ondernemers willen meegeven?

Verbruggen: 'De belangrijkste zaken bij pionieren zijn dat je lef moet hebben, in het diepe moet durven springen en dat je de samenwerking op moet blijven zoeken. Er is immers zoveel meer mogelijk dan we vaak denken. Het antwoord op de uitdagingen van deze tijd is namelijk vaak niet dat er meer koeien moeten komen, maar dat je moet kijken naar andersoortige oplossingen en verdienmodellen.'

Wat is er nodig vanuit politiek, bestuur en beleid om pioniers met lef meer ruimte te geven?

Verbruggen: 'Eigenlijk zou de politiek een duidelijkere richting moeten geven van waar we als land heen willen met biologisch. De overheid zou de omschakeling daarnaast ook volop mogelijk moeten maken voor agrarisch ondernemers. Ons bedrijf is het voorbeeld van hoe je met samenwerkingen oplossingen kunt vinden voor de opgaven die er liggen.'

Verbruggen vervolgt: 'Nu verschuilt de overheid zich vaak achter het argument dat de markt nog niet klaar is voor ons concept. Maar als je hier nu al volop op inzet, krijg je ook meer massa en kunnen we biologisch voedsel toegankelijker maken voor meer consumenten. We worden op dat gebied nu ingehaald door het buitenland.'

Van de Crommert: 'Als sector mogen we ook meer lef tonen om richting te geven aan deze ontwikkeling. Tegelijkertijd is het cruciaal dat het onderwijs in Nederland meebeweegt en toekomstige boeren en tuinders handvatten biedt om oplossingen te vinden voor de uitdagingen van morgen.'

Wat zijn jullie plannen voor de toekomst?

Van de Crommert: 'Hoeveel papier heb je bij je? We willen nog heel veel. Ten eerste willen we optimaliseren wat we nu doen. De natuur nog meer integreren in ons bedrijf staat op de tweede plek op ons verlanglijstje. En ten slotte zou het mooi zijn als we verder komen met onze stierkalfjes; hoe kunnen we dat vraagstuk ook meer biologisch insteken naar de toekomst toe?'