Studie moet meer duidelijkheid bieden over spuitvrije zones

De verkenning wordt uitgevoerd op verzoek van de Vereniging Nederlandse Gemeenten. Ook de Tweede Kamer heeft om een onderzoek verzocht naar een richtlijn voor de omvang van zones waarin boeren niet meer mogen spuiten met chemicaliën.

Bij zonering gaat het om de afstand tussen landbouwpercelen waarop boeren gewasbeschermingsmiddelen toepassen en bebouwing, zoals woningen of scholen. De wens voor het onderzoek komt voort uit een uitspraak van de Raad van State die aangeeft dat de huidige rekentechnieken tekortschieten bij het bepalen van hoe groot de spuitvrije zones moeten zijn.

Risico's van drift

In de verkennende studie worden onder meer de risico's van drift onderzocht, evenals de oorsprong van de 50 meter die nu soms wordt toegepast. Ook wordt gekeken naar welke maatregelen blootstelling door drift kunnen voorkomen en met welke methoden een veilige spuitafstand kan worden bepaald.

De verwachting is dat het RIVM en de WUR halverwege 2026 een rapport opleveren. Dit rapport zal dienen als basis voor eventuele vervolgstappen, zoals de daadwerkelijke ontwikkeling van een model.

Na gerechtelijke uitspraken is de vuistregel ontstaan dat een afstand van 50 meter tussen woningbouw en bespoten landbouwpercelen als 'niet onredelijk' wordt gezien. Gemeenten kunnen in bepaalde situaties afwijken van deze afstand. Zij hebben bij de minister aangegeven dat ze graag een wetenschappelijk kader willen om deze afweging te maken. Met dit onderzoek geeft Wiersma de eerste aanzet daartoe.

Wiersma beantwoordde donderdag Kamervragen van GroenLinks-PvdA over spuitzones. De minister erkent daarin dat het voor gemeenten een ingewikkeld vraagstuk is. Ze wijst erop dat via de Omgevingswet gemeenten zelf beperkingen kunnen opleggen bij het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Ook kunnen voorwaarden worden gesteld bij het verpachten van gronden die in het bezit zijn van gemeenten.

GroenLinks-PvdA vraagt Wiersma of ze spuitvrije zones van 50 meter wettelijk vast wil leggen. De minister ziet daar geen reden toe omdat gemeenten op lokaal niveau al maatwerk kunnen toepassen.