'Ongewenste vraat van schapen kan in de papieren lopen'

De lente wordt vaak geassocieerd met nieuw leven en vooral met lammetjes. Schapen worden veel hobbymatig gehouden, maar er zijn in Nederland ook genoeg bedrijven die ze professioneel houden. Ik heb de afgelopen jaren het genoegen gehad individuele schapenhouders bij te staan, maar ook op collectief niveau advies te geven.

Uit een uitspraak die ik onlangs tegenkwam volgt dat je als schapenhouder wel alert moet blijven. Zoals bekend eten schapen namelijk niet alleen gras, maar houden ze ook van veel verschillende soorten bomen. En niet alleen de bladeren en jonge twijgen worden door de dieren gegeten, ook de bast en knoppen vallen in de smaak.

Veel schade aan de bast kan ervoor zorgen dat bomen afsterven. Sommige bomen beschermen zichzelf, bijvoorbeeld door de aanmaak van secundaire plantenstoffen als bitterstoffen en tannines, waardoor ze minder smakelijk zijn. Sommige plantenonderdelen zijn zelfs giftig.

In de uitspraak die ik tegenkwam las ik terug dat het in die zaak ging om een stuk grond van het waterschap dat werd verpacht aan – ik vermoed – een veehouder. Op dit perceel stonden 33 iepen, onbeschermd. U raadt het al: de schapen hadden de bast van de iepen aangevreten.

Het waterschap heeft het bedrijf Bomenwacht ingeschakeld en die concludeerde dat vier bomen onherstelbaar waren beschadigd door de vraat. Deze moesten worden vervangen. De Bomenwacht stelde op basis van het Rekenmodel bomenwaarde vast dat de vervangingskosten in totaal neerkwamen op bijna 17.000 euro inclusief btw. Dat is nogal een bedrag!

In de pachtovereenkomst stond dat de pachter verplicht is 'zodanige voorzieningen te treffen dat wordt voorkomen dat op het gepachte schade wordt toegebracht aan de aanwezige bomen'. Volgens de rechter had de veehouder deze afspraak geschonden, omdat hij niet heeft voorkomen dat de schapen schade toebrachten aan de bomen. Overigens zou je ook op basis van de wet kunnen concluderen dat de schapenhouder aansprakelijk is voor de schade.

Schapen vervullen een belangrijke functie in het beheer van ons landschap. Veel mensen genieten ook van hun aanwezigheid, zeker met lammetjes erbij in de lente. Het blijft voor schapenhouders echter opletten; ongewenste vraat aan bomen kan fors in de papieren lopen.